Wat houdt robotisering precies in?
Robotisering is het fenomeen waarbij robots steeds meer taken van mensen op de arbeidsmarkt overnemen. Dit begon bij eenvoudige, repetitieve klusjes zoals lopendebandwerk. Maar door alle technologische vooruitgang worden robots steeds slimmer. Artificial intelligence (AI), ook wel kunstmatige intelligentie genoemd, kan tegenwoordig zelfs menselijke hersenfuncties nabootsen. Denk aan horen, zien, voorspellen, taal begrijpen, en emoties herkennen. Hierdoor kunnen systemen en robots ingezet worden om taken uit te voeren die de mens niet kan of wil uitvoeren, omdat het bijvoorbeeld te veel tijd kost, foutloos moet, te saai is of 24/7 door moet gaan.
Wat zijn de voordelen van robotisering op de arbeidsmarkt?
Ondanks de zorgen die er zijn hebben robotisering en kunstmatige intelligentie (AI) aanzienlijke voordelen voor de arbeidsmarkt. Ze stellen werknemers in staat om repetitieve en tijdrovende taken los te laten. Door deze geautomatiseerde taken los te laten, krijgen ze meer ruimte en tijd voor belangrijkere werkzaamheden of het verbeteren van werkprocessen. Dit maakt dat bedrijven hun productiviteit kunnen verhogen en kosten kunnen verlagen. Verder is de kans dat er fouten gemaakt worden kleiner, op het moment dat je de taken automatiseert. Mensen maken nou eenmaal fouten of zien iets over het hoofd. Technologie stuit hier niet tegenaan, software en robots doen altijd wat hen opgedragen wordt, zonder enige foutmarge.
Welke banen lopen gevaar door robotisering?
Tegenwoordig lopen veel banen het risico om overgenomen te worden door robots en technologie. Banen zoals die van magazijnmedewerkers, kassières in supermarkten en functies met repetitief computerwerk worden in veel gevallen al overgenomen. In de klantenservice worden chatbots steeds vaker gebruikt. Deze bots lijken soms zo menselijk dat je niet eens merkt dat je met een nep persoon praat. De ontwikkelingen veranderen de arbeidsmarkt in rap tempo. In de komende 10 à 20 jaar zullen de capaciteiten van robots door de ontwikkelingen van AI steeds groter worden. Wordt jouw baan bedreigd door een robot? De Universiteit van Oxford heeft hier onderzoek naar gedaan. Hun voorspelling is dat veel administratieve en analytische beroepen gaan verdwijnen. Op termijn zullen er veel minder accountants (94%), transportplanners (99%) en juridisch medewerkers (94%) nodig zijn. Door de snelle ontwikkelingen op het gebied van AI en de komst van tools als ChatGPT worden ook beroepen die content creëren bedreigd. Denk aan programmeurs, SEO-specialisten, copywriters en redacteuren.
Hoe wordt er voor voldoende werkgelegenheid gezorgd?
Hoewel veel mensen bang zijn dat hun baan in de toekomst volledig door technologie en robots wordt overgenomen, denken de experts juist dat er een slimme balans tussen technologie en de mens zal ontstaan. Wanneer technologie de repetitieve taken overneemt, kunnen medewerkers zich richten op belangrijkere werkzaamheden. Technologie neemt werk uit handen, maar er zal altijd behoefte zijn aan menselijke betrokkenheid om technologie te beheren en te controleren.
Robotisering en automatisering gaat onvermijdelijk banen kosten. Wereldwijd zo'n 85 miljoen arbeidsplaatsen, blijkt uit recent rapport van het World Economic Forum (WEF). Maar nieuwe technologieën leveren ook werkgelegenheid op: 97 miljoen nieuwe banen. Onderaan de streep is er dus meer werkgelegenheid, maar de vraag is of iedereen die zijn baan ziet verdwijnen de juiste vaardigheden heeft voor die arbeidsmarkt van de toekomst.
Robotisering in de overheid, het onderwijs en de zorg
De behoefte aan het menselijke aspect maakt dat de publieke sector zich (nog) niet zo veel zorgen hoeft te maken over robotisering. Functies in de publieke sector hebben vaak een directe impact op de levens van mensen en vragen om menselijke eigenschappen zoals begrip en oordeel. Uit recent onderzoek van de Universiteit van Oxford blijkt dat vooral sociale en creatieve beroepen zullen blijven bestaan. En dan met name beroepen in de zorg en het onderwijs. Hier zijn een paar redenen waarom het menselijke aspect in de publieke sector zo belangrijk is:
- Menselijk contact en begrip
In de overheid, het onderwijs en de zorg is menselijk contact heel belangrijk. Patiënten hebben begrip en steun nodig, studenten hebben inspirerende docenten nodig, en ambtenaren helpen mensen in moeilijke situaties. Robots kunnen taken automatiseren, maar echte empathie tonen of begrijpen hoe mensen zich voelen is voor hen nog een brug te ver. - Beslissingen maken en ethiek
Bij veel functies in de publieke sector moeten ethische en morele beslissingen gemaakt worden. Wetshandhavers moeten beslissen wanneer en hoe de wet moet worden toegepast, terwijl leraren moeten beslissen hoe zij leerlingen beoordelen. Deze beslissingen zijn vaak te ingewikkeld voor machines. - Culturele diversiteit
De publieke sector staat in dienst van een diverse bevolking. Het is belangrijk om te weten hoe mensen met verschillende achtergronden denken en wat ze nodig hebben. Mensen met verschillende culturen hebben vaak specifieke wensen en verwachtingen. Het is best lastig voor machines om goed met die verschillende culturen om te gaan en precies te begrijpen wat zij bedoelen. - Vertrouwen en verantwoording
Als burgers moeten we kunnen vertrouwen op de overheid en weten wie de beslissingen maakt. We willen weten dat echte mensen verantwoordelijk zijn voor de beslissingen en dat zij daarop aangesproken kunnen worden. Dit draagt bij aan transparantie en geeft meer vertrouwen.
Hoewel automatisering en kunstmatige intelligentie ongetwijfeld een rol zullen spelen in de publieke sector, met name bij eenvoudige administratieve taken, blijft de behoefte aan menselijkheid in veel functies van groot belang. Hierdoor lopen banen in de publieke sector relatief minder risico om te worden overgenomen door robots. Het menselijke aspect van deze beroepen is simpelweg te waardevol en complex om volledig te automatiseren.
Ben je op zoek naar een betekenisvolle baan in de publieke sector? Bekijk onze vacatures.
Bron: The future of employment: how susceptible are jobs to computerization?’ - Oxford University, Michael Osborne en Carl Frey
Bron: The Future of Jobs Report 2023 - World Economic Forum