Meer ruimte voor geluk in het onderwijs
Jacqueline Boerefijn heeft een missie: tieners gelukkiger de puberteit laten doorlopen. De Nederlandse jeugd is de gelukkigste van Europa en de OESO landen. In de puberteit daalt dit geluksniveau. Met ‘positief onderwijs’ geeft Jacqueline Boerefijn scholen, beleidsmakers, ouders en docenten deskundig advies en helpt hen om pubers gelukkiger te maken.
Het doorgeslagen presteren
Een school is veel meer dan een plek waar leerlingen een diploma halen. Volgens Jacqueline is onze blik te eenzijdig gericht op het cijfer dat een leerling haalt. Sociale, emotionele en intellectuele groei telt minstens net zo zwaar. De docent speelt hierin een belangrijke rol, want nergens is het geluk van een medewerker zo bepalend als in het onderwijs. Om dit te realiseren is ruimte voor geluk van de docent nodig. Het geluksgevoel van een docent heeft namelijk zijn weerslag op hun leerlingen in de belangrijkste fase van hun leven. Gelukkige docenten zorgen voor een sfeer die leidt tot gelukkige leerlingen.
Autonomie van de docent
Uit diverse onderzoeken blijkt dat docenten en zorgmedewerkers het meest gelukkig zijn. Dit heeft volgens Jacqueline te maken met de instelling van veel docenten. Hun intrinsieke motivatie is heel sterk. Ze halen veel voldoening uit het helpen en verder brengen van hun leerlingen. Maar ook dit kent zijn grenzen. Jacqueline: “De druk op docenten is hoog en het aantal burn-outs neemt toe. Ambitieuze docenten gaan op eigen kosten vier dagen werken om meer tijd te hebben om lessen voor te bereiden. In hun eigen tijd!”
Minder beleidskaders en meer autonomie voor docenten is de oplossing volgens Jacqueline. “Hoogopgeleide professionals met een sterke intrinsieke motivatie functioneren dan beter. Dit draagt bij aan hun geluksgevoel en goede sfeer in de klas.”
Lessen in geluk
Voor het Sociaal Cultureel Planbureau schreef Jacqueline ‘Geluk in zes lessen’. Hierin pleit ze voor een ander soort preventieprogramma’s voor pubers. “Opvallend aan het enorme aanbod van preventieprogramma’s is dat ze vooral probleemgericht zijn. Wijdverbreide voorbeelden zijn: preventie van roken, drinken, drugs, loverboys, obesitas en anorexia, prostitutie en criminaliteit. De negatieve lading van de programma’s vertellen niets over wat te doen om gelukkig en gezond te leven”, constateert Jacqueline.
Ze vroeg zich af, kunnen we ook les geven in geluk? Jacqueline bedacht en schreef mee aan ‘Lessen in geluk’, bestaande uit zes lesuren, met als doel het welbevinden van leerlingen in de brugklas te stimuleren. Het programma laat leerlingen stilstaan bij de manier waarop hun keuzes het eigen geluk beïnvloeden. Inmiddels wordt er gewerkt aan een vervolgserie voor klas 2.
Ruimte tot ontwikkeling
Leerlingen moeten ruimte krijgen om zich te ontwikkelen van puber tot jongvolwassene. Volgens Jacqueline is er behoefte aan een balans tussen presteren en ontwikkelen. De druk op presteren en resultaten van leerlingen slaat door. “Onderwijs dat alleen draait om hoge cijfers is te beperkt. De school en de docenten spelen een belangrijke rol in het voorbereiden van kinderen op de 21ste eeuw en de vaardigheden die daarvoor noodzakelijk zijn. Denk aan samenwerken, communiceren, ict-geletterdheid, sociale en culturele vaardigheden, creativiteit, kritisch denken en probleemoplossend vermogen. Om deze vaardigheden te ontwikkelen, moeten jongeren meer ruimte krijgen om puber te zijn. Onaangepast gedrag en ontdekken hoort daar nu eenmaal bij.”
Meer lezen? Het volledige artikel staat in de publicatie Werkgeluk van Driessen HRM. Deze is kosteloos aan te vragen voor leidinggevenden en HRM’ers in de publieke sector via www.werkgeluk.nl.
